Φόρεσε τ’αγκάθια του ήλιου στα μαλλιά ή προφορικά προσωπικής μυθολογίας

Από την Οδύσσεια ροκ όπερα, την πιο πρόσφατη δουλειά ανσαμπλ με 30μελή θίασο στην Αγγλία, στην σόλο όπερα φωνών της Ιφιγένειας, από το Λονδίνο στην Ρόδο, στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, στο κέντρο πρόσληψης αρχαίου δράματος Ηνωμένου Βασιλείου, στην Αβινιον,… δεν έχει αρχή ούτε τέλος το ταξίδι. Από την Μικρά Ασία σε μια βάρκα χωρίς βαλίτσα στην θάλασσα προς Μυτιλήνη η γιαγιά μου με τον μικρό της αδελφό τον Δημητράκη ντυμένον κορίτσι φεύγοντες, από την οδό ονείρων άπολις πους βιοστερής πριν 25 χρόνια με το ΙΚΥ μου παραμάσχαλα κι ένα υπέρβαρο βιβλίων σε τούτο το Βρετανικό νησί, από την υφαντουργική διπλοβάρδια και τα γράμματα που δεν έμαθε η μητέρα και χίλια μύρια κύματα που δεν ενδιαφέρουν τον βαρκάρη ως τα χρόνια μετάγγισης αισθήματος αρώματος διαχρονίας ελληνισμού πανεπιστημιακά και θεατρικά πια ολόσωμη, από το UCL ως την διάλεξη του Chomsky, από τα αστέρια στον ουρανό της Οξφόρδης ως την Αγία Σοφία και το δημόσιο μαιευτήριο στο Hampstead, από τα γράμματα που έμαθε η Νεφέλη μέχρι το πρώτο τυπωθήτω της το φετινό φθινόπωρο στην English Anthology of young writers, από το Central School of Speech and Drama μέχρι το γράμμα μ’ άλλη χαρά φρουτοπίας αγγλικής υποτροφίας, από τις απλωσιές του σωμαθεάτρου Royal Holloway στις ευτοπίες της Complicite στο Barbican, από την μικρασιατική καταστροφή μέχρι τον καταστροφικό σεισμό της Αιτής, από τον πόνο ως ο πόνος είναι άντρας αυτόπτης πους εθελοτυφλωμένος, από το μεταξουργείο και την νέα ιωνία στον Ελευθέριο Βενιζέλο μέχρι την Λυσικράτους και την Ελευσίνα, από την χαρά στην λύπη και πίσω πάλι Γιάννη μου το μαντήλι σου δεν θα μάθω ποτέ πόσα μίλια ναυτικά ή άλλα πάνε πάντως διανύθηκαν και θα τα πάρω όλα αυτά μαζί μου στον κεραμεικό. 

Κι όσοι απόκοσμοι ζουν, ακλι(η)τοι για δυ-/ μοραλ-ισμούς του ελισαβετιανού κι άλλων δραμάτων, εις την οδόν των φιλελλήνων ενοικούντες όχι μόνο ηθο-ποιόν αλλά και τραγωδών μακρόχρονον ευ ζην όπως ο Lemoine νιώθουν πως η Ιφιγένεια (όπως και η Αντιγόνη βέβαια) είναι του κεραμέως δηλ. κεραμοπούλα, γι αυτό στην γαλλική έκδοση (συν)εκδίδεται η Ιφιγένεια μαζί με το In memoriam για ένα κορίτσι που πεθαίνει εγκλωβισμένο στα σεισμικά ερείπια ενός σπιτιού της Αιτής, η Ιφιγένεια, η θυσία, ένα κορίτσι, μια κόρη, ένα σπίτι, ένας καταποντισμός, μια αντι-/επι-στροφή, το όνομα ανόνομα, το οριστικό αόριστο άρθρο ουδέτερο άναρθρο ‘εν το παν’ που ζωντανεύει για να πει την ιστορία και που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει ούτε να φοβηθεί ή να μετανιώσει μέσα στην απίκραντη κυκλική απειρία της ομορφιάς ενός βλέμματος εις τους αιώνας των αιώνων.

Με τούτα και με τ’άλλα ‘αγιο δημητράκι μικρό καλοκαιράκι προσφυγάκι’ που μου’λεγε η γιαγιά μου, χωρίς βιοχορηγούς (κατά το βιοπολιτικούς) και παραχορηγήματα εν οίκω και εν δήμω με μόνη μια προίκα συνεύρεσεων εντός εκτός ή από μηχανής, χαρίζονται δυόμιση χιλιάδες χρόνια ευτυχαιότητος από γενναιοκαρδίας μέσα στην μυθικότητα της αρχοντιάς και της καλοσύνης σε θάλασσες πλατιές του πρωϊού και ρήματα της αρχαίας νέας που ζει και ταξιδεύει μιαν Ιφιγένεια-φαγιούμ από το Μπενάκειο ή αλλού στο Λονδίνο, στην Ρόδο την ανείπωτη, στον Κεραμεικό της γενέθλιας και όπου γης πέπρωται τρυφερής Αλεξανδρινής που φεύγει. Κι όσο βαθιές χειροποίητες υφαντές κι άφθαστες οι ευχαριστίες όσο ένα δώρο-αντίδωρο να την σωματώνω, τόσο μικρή κι ασήμαντη και μαγεμένη πάντα με τόσα ηδονικά μυρωδικά εϊ-βαλά 

αυτήν την Παρασκευή ανατολή ηλίου 06.48 και φεγγαριού 20.16 

είτε βραδιάζει είτε φέγγει  

‘ιφιγένεια in memoriam’ 

στην απαστράπτουσα σκοτεινιά των 20.30 

σε στάσηθεαση κεραμεικού

είσοδοςέξοδος ελεύθερη 

(έτσι ο έρως στα κορίτσια της ιεράς οδού)

‘Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα

Η χάρη τους είναι υψηλή περιπλοκάδα

Που σφίγγει τα μελλούμενα και την ζωή μας

Μέσα στ` αστέρια.’ 

film still from Ana [a female alchemist] directed by Daniel Passes

film stills: ’ship to shore’ , an ethnofictional folk tale, and ‘Ana’, a female alchemist, my two film roles directed by Daniel Passes in London and Sussex

με συγκινημένες ευχαριστίες στην Τζίνα που μου ζήτησε αυτήν την ‘γραφή’ [όσο μεγαλώνω τόσο πιο στην προφορικότητα του σώματος]  και την ‘πόρτα’ αγκαλιά που την φιλογενεί 

http://www.iporta.gr/synenteykseis-menu/item/6145-o-ti-eipame-me-tin-dimitra-kreps-tis-tzinas-davila

Κριτική για την Ιφιγένειά μου του Γρηγὀρη Τσιόγκα στη Ροδιακή εφημερίδα

Ιφιγένεια in memοriam

"Την προηγούμενη Παρασκευή και την Κυριακή το  βράδυ, είχαμε την εξαιρετική τύχη, χάρη στην παραχώρηση από την αρχαιολογική υπηρεσία των μαγικών χώρων του Παλατιού της Μεσαιωνικής μας Πόλης και του Ξενώνα της Αγ. Αικατερίνης να απολαύσουμε μία σπουδαία ηθοποιό, σε μία εκπληκτική σε ποιότητα και απαιτήσεις θεατρική παράσταση: την Ιφιγένεια in memοriam.

 Η κ. Δήμητρα Kreps-Τζανιδάκη, η οποία ήλθε από το Λονδίνο, όπου ζει μονίμως και εργάζεται ως διδάσκουσα  στο τμήμα κλασικής φιλολογίας του University of Reading, ύστερα από πρόσκληση του Δήμου Ρόδου, εδώ και χρόνια καταγράφει μία σημαντική θεατρική παρουσία στο απαιτητικό Λονδίνο, μέσα από τους πολύμοχθους δρόμους του σωματικού θεάτρου. 

 Η κ. Δήμητρα Kreps-Τζανιδάκη, παρουσίασε σε υποψιασμένο κοινό της Ρόδου το έργο «Ιφιγένεια in memoriam» γραμμένο από το Γάλλο Jean Rene Lemoine και βραβευμένο από τη Γαλλική Ακαδημία, σκηνοθετημένο ευρηματικά, σκηνογραφημένο και παιγμένο με την τεχνική του σωματικού θεάτρου από την ίδια.

Η Ιφιγένεια της πολύπαθης οικογένειας των Ατρειδών, η με σκευωρία θυσιασθείσα στην πρώτη της νιότη, μύθος αρχετυπικός, καταλύοντας τα δεσμά του χρόνου και του σχεδόν τρισχιλιετούς θανάτου της επανέρχεται στη ζωή, χάρη στη θεατρική σύμβαση, μέσα από το απέραντο  βλέμμα ενός Φαγιούμ. Ο Jean Rene Lemoine, επαναφέρει μέσα από την αχρονία το διαρκές δράμα της μυθικής Ιφιγένειας και του εμπρόσωπου κόσμου της, ανασύροντάς την από τα έγκατα του χωροχρόνου και δωρίζοντάς της την πολυφωνία και πολυπροσωπία ενός ονειρικού και έμφορτου από ακατάπαυστες συγκινήσεις μονολόγου.

Η πρωταγωνίστρια εξέπληξε τους πάντες με τον χειμαρρώδη και καθάριο λόγο της. Υποστήριξε  ένα μακροσκελές, δύσκολο και άκρως ποιητικό κείμενο, με τον απόλυτο έλεγχο ενός υπάκουου σώματος που υπηρετούσε πιστά τη διαρκή θεματική αλλαγή, και με μία σπάνια σε ύφος και ήθος υποκριτική τέχνη, που παρέπεμπε σε ηθοποιούς μεγάλης ακτινοβολίας παλαιότερων δεκαετιών, επέβαλε  μία ατμόσφαιρα σαγήνης και μυσταγωγίας. Συγκλονισμένοι και εκστασιασμένοι όλοι μας παρασυρθήκαμε στη ροή των κόσμων της Ιφιγένειας, όπως συγκλονιστικά τους έδινε υπόσταση η κα  Kreps- Τζανιδάκη, και βιώσαμε κάθε πτυχή του ιερού δράματος της Κόρης, γευόμενοι όλον τον πόνο της Θυσίας και του Έρωτα ως μύστες μίας άλλης Ελευσίνιας Ιερουργίας.

Επειδή  σπανίζουν οι ποιοτικές θεατρικές παραστάσεις στον τόπο μας αλλά και αυτό το άλλο ήθος, που μοναδικά ακτινοβολούσε η κα kreps-Τζανιδάκη, όσοι μετείχαμε αυτής  της θεατρικής μυσταγωγίας ευχαριστούμε θερμά το Δήμο της Ρόδου για την εμπνευσμένη αυτή κίνησή του και ιδιαίτερα τον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού, Επικοινωνίας και ΜΜΕ κ. Χατζηιωάννου Τέρη. Άφθονες  ευχαριστίες επιβάλλεται να αποδοθούν στην αρχαιολογική υπηρεσία και τη διεύθυνσή της για τη διάθεση των εκπληκτικών αυτών χώρων, καθώς και στους υπαλλήλους της που με μοναδική διάθεση προσφοράς συνήργησαν, ώστε να στεφθεί με απόλυτη επιτυχία το δύσκολο αυτό θεατρικό εγχείρημα.

Τέλος, ευχαριστούμε θερμά την καβαφικά «ελληνική» κα Δήμητρα Κreps-Τζανιδάκη  

Γ. Τσιόγκας

Ροδιακή εφημερίδα